Lịch sử ngành in ấn – Từ khắc gỗ cổ đại đến công nghệ số hiện đại

Ít ai ngờ rằng hành trình của ngành in ấn – thứ đã góp phần thay đổi tri thức và văn minh nhân loại – lại bắt đầu từ những miếng gỗ khắc chữ cách đây hàng ngàn năm. Từ đó đến nay, công nghệ in đã trải qua nhiều bước ngoặt đột phá, đưa chúng ta đến kỷ nguyên in offset, in laser và in kỹ thuật số tốc độ cao. In Hoa Long sẽ giới thiệu chi tiết về lịch sử ngành in ấn giúp bạn hiểu rõ hơn về ngành nghề thú vị này nhé!

Buổi bình minh của kỹ thuật in ấn – Những dấu ấn sơ khai

Trước khi máy in ra đời, việc sao chép văn bản và hình ảnh chủ yếu dựa vào phương pháp thủ công tốn nhiều thời gian và công sức. Tuy nhiên, khát vọng lưu truyền kiến thức đã thúc đẩy những sáng tạo ban đầu:

Con dấu và khuôn mẫu (thời cổ đại): Từ rất sớm, các nền văn minh cổ đại như Lưỡng Hà, Ai Cập đã sử dụng con dấu (cylinder seals, stamp seals) được khắc chữ hoặc hình ảnh để đóng lên đất sét hoặc các vật liệu khác. Đây có thể coi là những hình thức “in” đơn giản nhất, mang tính lặp lại một mẫu có sẵn.

Kỹ thuật in khắc gỗ (woodblock printing – phương Đông): Đây được xem là bước ngoặt thực sự đầu tiên trong lịch sử ngành in. Kỹ thuật này phát triển mạnh mẽ ở Trung Quốc từ thế kỷ thứ 7 (thời nhà Đường) và sau đó lan rộng sang các nước Đông Á khác như Hàn Quốc, Nhật Bản.

Quy trình: Hình ảnh hoặc chữ viết được khắc nổi trên một tấm gỗ. Sau đó, mực được bôi lên bề mặt khắc nổi và tấm gỗ được ép lên giấy hoặc vải để tạo ra bản in.

Thành tựu: “Kinh Kim Cương” (Diamond Sutra) có niên đại năm 868 sau Công nguyên, được tìm thấy ở Đôn Hoàng (Trung Quốc), là cuốn sách in hoàn chỉnh cổ nhất còn tồn tại, minh chứng cho sự phát triển của kỹ thuật in khắc gỗ.

Cuộc cách mạng in ấn của Gutenberg trong lịch sử ngành in ấn

Bước ngoặt vĩ đại nhất trong lịch sử in ấn phải kể đến phát minh máy in sử dụng con chữ kim loại rời (movable type) của Johannes Gutenberg ở Mainz, Đức vào khoảng năm 1440-1450.

Sáng tạo đột phá:

Con chữ kim loại rời: Gutenberg đã phát triển một hợp kim chì, thiếc và antimon để đúc các con chữ riêng lẻ, có thể sắp xếp thành văn bản và tái sử dụng nhiều lần. Điều này hiệu quả hơn nhiều so với việc khắc toàn bộ một trang trên một bản gỗ.

Máy ép trục vít (screw press): Ông đã cải tiến máy ép rượu nho thành máy ép dùng để in, tạo ra lực ép đều và mạnh lên khuôn chữ và giấy.

Mực in gốc dầu: Phát triển loại mực in gốc dầu có độ bám dính tốt hơn trên con chữ kim loại so với mực gốc nước dùng cho in khắc gỗ.

Tác động to lớn:

Kinh Thánh Gutenberg (khoảng 1455): Là tác phẩm nổi tiếng nhất được in bằng công nghệ của Gutenberg, đánh dấu sự khởi đầu của việc sản xuất sách hàng loạt.

Phổ biến tri thức: Sách trở nên rẻ hơn, dễ tiếp cận hơn, thúc đẩy tỷ lệ biết chữ và sự lan truyền nhanh chóng của các ý tưởng cải cách, khoa học, văn học trên khắp châu Âu. Đây được coi là một trong những yếu tố quan trọng dẫn đến thời kỳ Phục Hưng và Cải cách Tôn giáo.

Tiêu chuẩn hóa ngôn ngữ: Việc in ấn hàng loạt giúp ổn định và tiêu chuẩn hóa các ngôn ngữ.

Diễn biến lịch sử ngành in sau Gutenberg

Từ phát minh của Gutenberg, lịch sử ngành in tiếp tục chứng kiến nhiều cải tiến và sự ra đời của các công nghệ mới, đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng:

In khắc lõm (intaglio printing – thế kỷ 15-16): Bao gồm các kỹ thuật như khắc đồng (engraving) và khắc axit (etching). Hình ảnh được khắc lõm vào một tấm kim loại, mực được phủ lên rồi lau sạch bề mặt, chỉ còn mực đọng lại trong các rãnh khắc. Khi ép giấy lên, mực sẽ truyền sang giấy, tạo ra các đường nét tinh xảo. Kỹ thuật này thường được dùng cho in tiền, tem thư, tác phẩm nghệ thuật.

In litho (lithography – cuối thế kỷ 18): Phát minh bởi Alois Senefelder. Dựa trên nguyên lý mực dầu và nước không trộn lẫn. Hình ảnh được vẽ bằng chất liệu dầu lên một tấm đá vôi phẳng. Khi làm ẩm đá, nước chỉ bám vào phần không có hình ảnh. Mực dầu sau đó chỉ bám vào phần có hình ảnh và được truyền sang giấy. Đây là tiền đề cho công nghệ in offset sau này.

In offset (cuối thế kỷ 19 – đầu thế kỷ 20): Là một cải tiến từ in litho. Hình ảnh từ bản kẽm (thay cho đá) không in trực tiếp lên giấy mà qua một trục cao su (blanket) rồi mới ép lên giấy.

Ưu điểm: Cho chất lượng hình ảnh cao, sắc nét, in được trên nhiều loại giấy, tốc độ nhanh, chi phí hợp lý cho số lượng lớn. Đây là công nghệ in phổ biến nhất hiện nay cho sách, báo, tạp chí, catalogue, bao bì… mà In Hoa Long cũng đang ứng dụng hiệu quả.

In lưới/in lụa (screen printing – đầu thế kỷ 20): Mực được ép qua một khung lưới căng (trước đây là lụa, nay là polyester hoặc nylon), trong đó các vùng không in đã được bịt kín. Phù hợp để in trên nhiều chất liệu khác nhau (vải, nhựa, kim loại, thủy tinh) và các bề mặt không phẳng.

In flexo (flexography – đầu thế kỷ 20): Sử dụng bản in nổi bằng cao su hoặc nhựa dẻo, mực nhanh khô. Thường dùng để in bao bì, nhãn mác, túi nilon với tốc độ cao.

Kỷ nguyên in kỹ thuật số – Bước ngoặt của thế kỷ 21

Sự phát triển của công nghệ máy tính và kỹ thuật số đã mang đến một cuộc cách mạng mới cho lịch sử ngành in:

In kỹ thuật số (digital printing): Bao gồm in laser và in phun. Dữ liệu từ máy tính được truyền trực tiếp đến máy in để tạo ra sản phẩm mà không cần qua các công đoạn chế bản phức tạp như in offset.

Ưu điểm:

In nhanh, lấy ngay với số lượng ít.

Linh hoạt, dễ dàng thay đổi nội dung, in dữ liệu biến đổi (variable data printing).

Tiết kiệm chi phí cho các đơn hàng nhỏ.

Không cần chi phí làm bản kẽm.

In 3D (additive manufacturing): Mặc dù khác biệt về bản chất, nhưng cũng là một phần của sự phát triển công nghệ tạo hình từ dữ liệu số.

Lịch sử ngành in – Nhìn về tương lai

Lịch sử in ấn là một câu chuyện không ngừng đổi mới. Ngày nay, ngành in đang đối mặt với những thách thức và cơ hội mới từ sự phát triển của truyền thông số. Tuy nhiên, các sản phẩm in ấn vật lý vẫn giữ vai trò quan trọng trong nhiều lĩnh vực của cuộc sống, từ giáo dục, kinh doanh đến văn hóa nghệ thuật.

Các xu hướng hiện tại bao gồm:

• Cá nhân hóa sản phẩm in.
• Ứng dụng công nghệ thông minh (AR, QR code) vào ấn phẩm.
• Phát triển các vật liệu và quy trình in thân thiện với môi trường.
• Sự kết hợp giữa in truyền thống và kỹ thuật số để tối ưu hóa hiệu quả.

Tại In Hoa Long, chúng tôi không chỉ tự hào về việc ứng dụng những công nghệ in ấn tiên tiến nhất mà còn trân trọng những giá trị lịch sử và di sản của ngành. Hiểu về lịch sử ngành in giúp chúng tôi có cái nhìn sâu sắc hơn, từ đó mang đến những giải pháp in ấn tốt nhất, đáp ứng mọi nhu cầu của khách hàng trong thời đại mới.